Anaakım Medya Karşısında Alternatif Medya Yayıncılığı: Ünsal Ünlü’nün “Patronsuz” Programı Örneği

Erdal Dağtaş; Turancan Şirvanlı

doi:10.21645/intermedia.2020.84

Anaakım Medya Karşısında Alternatif Medya Yayıncılığı: Ünsal Ünlü’nün “Patronsuz” Programı Örneği

Erdal Dağtaş, Turancan Şirvanlı

Abstract

Günümüzdeki anaakım/yaygın/ticari medya atmosferine bakıldığında, çeşitli ekonomi politik ve yapısal sorunlardan hareketle, tekel konumda bulunan medya şirketlerinin kamusalın temsiliyetinden uzak, teksesli bir yayın politikası izlediği görülmektedir. Bunun yanında anaakım medyadaki var olan yapısal sorunlar, bağımsız gazetecilerin alternatif alanlara yönelimini hızlandırmış, yeni alternatif medya platformları ve alternatif medya yayıncıları ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, günümüzde medya atmosferinde alternatif medyanın anaakım medya karşısında nasıl bir yayıncılık pratiği gerçekleştirdiğinin sorgulanması önem taşımaktadır. Bu çalışmada kendi bağımsız alternatif medya yayıncılığını gerçekleştiren Ünsal Ünlü’nün eleştirel ekonomi politik bağlamda nasıl bir yayıncılık sergilediğinin anlaşılması amaçlanmıştır. Nitel çözümleme yönteminin benimsendiği bu çalışmada yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme ve metin çözümlemesi tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonunda Ünsal Ünlü’nün gerçekleştirmiş olduğu alternatif medya yayıncılığının bulguları “programın sahiplik yapısı ve ekonomik gelir modeli”, “haber üretim pratikleri”, “habercilik anlayışı”, “program içerikleri ve takipçiler” şeklinde kategorilere ayrılarak verilmiştir.

Full Text:

PDF

References

Abel, R. (1997). An alternative press. why? Publishing Research Quarterly, 12 (4), 78-84.

Anderson, L. (2017). Neoliberal söyleme karşı alternatif medyanın eleştirel gücünün alternatifsizliği. (Çev: B.

Öztürk ve A. Ay). F. Aydoğan (Ed.), Yeni medya kuramları içinde (s. 85-106). İstanbul: Der Yayınları.

Atton, C. (2008). Alternative media theory and journalism practice. M. Boler (Ed.), Digital media and democracy: tactics in hard times içinde (s.213-221). Massachusetts: MIT Pres.

Atton, C. (2014). Alternatif medyaya bakış: Kuram ve metodoloji. B. Yanıkkaya ve B. Çoban (Editörler), Kendi

medyanı yarat alternatif medya: Kavramlar, tartışmalar, örnekler içinde. İstanbul: Kalkedon Yayınları. Aydın, N. (2016). Eskişehir’deki yerel magazin basınının ekonomi politiği: Fallow ve Motto dergileri örnekleri.

Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Aydoğan, A. & Başaran, F. (2012). Yeni medyayı alternatif medya bağlamında anlamak. Ö. Özer (Ed), Alternatif medya alternatif gazetecilik: Türkiye’de alternatif gazetecilik üzerine değerlendirmeler içinde (s. 213- 247). Konya: Litera Türk Yayınları.

Bailey, O. G., Cammaerts, B. & Carpentier, N. (2015). Alternatif medyayı anlamak. (Çev: Ç. Öztürk). İstanbul: KAFKA Epsilon Yayıncılık Hizmetleri.

BBC Türkçe (2013, Aralık). Tutuklu gazeteciler listesinde Türkiye yine birinci. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/12/131218_cpj_turkiye (Erişim Tarihi: 18.09.2019).

Bianet & RSF (2019, Nisan). Media Ownership Monitor Türkiye. https://turkey.mom-rsf.org/tr/medya-sahipleri/ sirketler/ (Erişim Tarihi: 18.09.2019).

Birgün (2019a, Ekim). Demirören, Hürriyet gazetesi çalışanlarını işsiz bıraktı: Mail hesapları kapatıldı, evlerine tebligat gönderildi. https://www.birgun.net/haber/demiroren-hurriyet-gazetesi-calisanlarini-issiz-birak ti-mail-hesaplari-kapatildi-evlerine-tebligat-gonderildi-274435 (Erişim Tarihi: 30.10.2019).

Birgün (2019b, Aralık). İşten çıkarılan gazeteciler hakları için Hürriyet önünde eylem yaptı. https://www.birgun.net/haber/isten-cikarilan-gazeteciler-haklari-icin-hurriyet-onunde-eylem-yap ti-278664 (Erişim Tarihi: 20.06.2020).

Bulut, S. (2009). Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi. Ekonomi Politik Yaklaşımlar, Ankara: Ütopya Yayınevi. Çakmur, B. (1998). Kültürel Üretimin Ekonomi Politiği, Kültür ve İletişim, 1 (2): 111-148.

Dağtaş, E. (2006). Türkiye’de magazin basını: magazin eklerinin sektör ve metin analizi. Ankara: Ütopya Yayınevi. Demirtaş, O. (2017). Türk basınında alternatiflik arayışları: alternatif medya olgusu. İstanbul: Cinus Yayınları.

Downing, J. D. H., Villareal Ford, T., Gil, G. ve Stein, L. (2017). Radikal medya. isyancıların iletişimi ve toplumsal hareketler (Çev: Ü. Doğanay, O. Taş, İ. Özdemir Taştan). Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.

Enzensberger, H. M. (1982). Constituents of a theory of the media. (Çev: Stuart Hood). R. Grimm ve B. Armstrong (Editörler), Hans Magnus Enzensberger: critical essays içinde (s. 46-77). New York: Continuum.

Erşin, T. A. (2019, Mart). Hürriyet 1 yılda 386 kişiyi işten çıkardı. https://www.gazeteduvar.com.tr/ekonomi/2019/03/18/hurriyet-1-yilda-386-kisiyi-isten-cikardi/ (Erişim Tarihi: 18.09.2019).

Fuchs, C. (2009). Information and communication technologies and society: a contribution to the critique of the political economy of the internet. European Journal of Communication, 24 (1), 69-87.

Fuchs, C. (2010). Alternative media as critical media. European Journal of Social Theory, 13 (2), 173-192.

Fuchs, C. (2012). Dallas Smythe today - the audience commodity, the digital labour debate, Marxist political economy and critical theory. prolegomena to a digital labour theory of value. TripleC, 10 (2), 692-740.

Golding, P. & Murdock, G. (2002). Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik. Çev: D. Beybin Kejanlıoğlu. İçinde Medya

Kültür Siyaset. Der: Süleyman İrvan. (2. Baskı). Ankara: Alp Yayınevi (s. 59-97).

Habertürk (2020, Haziran). Türkiye’nin Nabzı - Ayasofya ibadete açılsın mı açılmasın mı; kim, ne diyor? https://

www.haberturk.com/tv/program/turkiyenin-nabzi/163/686547 (Erişim Tarihi: 20.06.2020).

Koloğlu, O. (1992). Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de basın. İstanbul: İletişim Yayınları.

Mavioğlu, E. (2014). Monarşiden bugüne Türkiye medyasında baskı ve sansür: AKP iktidarı ve yeni medya karteli. E. Arsan ve S. Çoban (Editörler), Medya ve iktidar: Hegemonya, statüko, direniş içinde (s. 137-152). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.

Oktay, A. (2009). Popüler kültürden TV sömürgesine- 4. Cilt. İstanbul: İthaki Yayınları.

Rodriguez, C. (2001). Fissures in the mediascape: an international study of citizens’ media. New Jersey:

Hampton Press.

RSF (Reporters Without Borders) (2020). World press freedom index 2020. https://rsf.org/en/ranking_table (Erişim Tarihi: 27.10.2020).

Sandoval, M. ve Fuchs, C. (2010). Towards a critical theory of alternative media. Telematics and informatics, 27, 141–150.

Sönmez, M. (2004). Filler ve çimenler: Medya ve finans sektöründe Doğan/Anti-Doğan savaşı. İstanbul: İletişim Yayınları.

Sönmez, M. (2014). Dünden bugüne Türkiye’de medyanın ekonomi politiği. E. Arsan ve S. Çoban (Editörler), Medya ve iktidar: Hegemonya, statüko, direniş içinde (s. 86-101).

Sözcü (2018, Mart). Hürriyet satıldı. https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/hurriyet-satildi-2303056/ (Erişim Tarihi: 18.09.2019).

Sözcü (2019, Ağustos). Demirören’den ‘şanslı’ yatırımlar. https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/demirorenden-sansli-yatirimlar-5276003/ (Erişim Tarihi: 18.09.2019).

Türkiye Medya Sahipleri Ağı. https://graphcommons.com/graphs/09426282-c311-4b39-be2c-1bd4f93b5771 (Erişim Tarihi: 21.09.2019).

Vatikiotis, P. (2014). İletişim kuramı ve alternatif medya. B. Yanıkkaya ve B. Çoban (Editörler). Kendi medyanı yarat alternatif medya: kavramlar, tartışmalar, örnekler içinde. İstanbul: Kalkedon Yayınları.

Yıldız. A. (2018). Gazeteciliğin geleceği açısından Türkiye’de patronsuz gazetecilik. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (47), 65-86.

Waltz, M. (2005). Alternative and activist media. Edinburgh: Edinburgh University Press.

DOI: http://dx.doi.org/10.21645/intermedia.2020.84